THUJA (MAZI) YETİŞTİRİCİLİĞİ
Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Plantae
Bölüm: Pinophyta
Sınıf: Pinopsida
Takım: Pinales
Familya: Cupressaceae
Cins: Thuja
Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Plantae
Bölüm: Pinophyta
Sınıf: Pinopsida
Takım: Pinales
Familya: Cupressaceae
Cins: Thuja
Genel Özellikleri
Yaz kış yeşil ağaç, ağaççık ya da çalı formundadır. Kuzey Amerika’ da doğal olarak bulunur. 5 – 7 adet türü vardır. Dalları yassı, yana veya yukarı yönelmiştir. Mazılar genellikle dar piramit formlu olup, dalcıklar yassıdır. Yapraklar pul şeklinde karşılıklı dizilmiştir.Kiremit şeklinde gayet sık dizilmiş olan yaprakların alt yüzü açık yeşil olup, stoma çizgileri taşımaz. Yaprak üst yüzeyi koyu yeşildir. Kuvvetli bir kokuya sahiptir. Çiçekleri monoiktir. Erkek çiçekler küçük, yuvarlak olup, dişi çiçekler küçük yumurta şeklindedir. Kozalakları derimsi serttir. Tohumlar mercimek şeklindedir.
Üretimi
Üretimi tohum ve çelikle olmaktadır. Aşı ile de üretim yapılabilir ancak pek kullanılmayan bir yöntemdir. Tohumlar erken ilkbaharda ekilmelidir. 4 derecede iki ay tohumlar katlanmalıdır. Yüzlek ekim yapılmalıdır. İkinci yılda şaşırtma yapılmalıdır. Çelikle üretimde ise, çelikler nisan ayında alınabildiği gibi eylül ekim aylarında da alınabilmektedir. Aşı ile de üretilebilir.
Ekolojik İstekleri
Ilıman iklim bitkisidir. Bol güneşli ortamlardan hoşlanmakla birlikte bazı türleri yarı gölgeyi sever. Nemli, kumlu ve kireçli topraklardan hoşlanır. Geçirgen toprakları sever.
Peyzajda Kullanımı
Açık alanlarda, park ve bahçelerde, mezarlık ve taş bahçelerinde tek, grup veya çit olarak kullanılabilir. Kent merkezlerinde rahatlıkla kullanılmaktadır. Çit bitkisi olarak, rüzgâr kıran olarak kullanılmaktadır. Budamaya dayanıklıdır.
Çit bitkisi olarak kullanılan türleri; Thuja occidentalis
Thuja plicata
Bodur formlu türler; Thuja occidentalis “ recurva nana” ( iğne yapraklı)
Thuja occidentalis “ ellwangeriana rheingold” ( iğne yapraklı)
Tek olarak kullanılan türler; Thuja plicata
Thuja occidentalis fastigiata
Yaz kış yeşil ağaç, ağaççık ya da çalı formundadır. Kuzey Amerika’ da doğal olarak bulunur. 5 – 7 adet türü vardır. Dalları yassı, yana veya yukarı yönelmiştir. Mazılar genellikle dar piramit formlu olup, dalcıklar yassıdır. Yapraklar pul şeklinde karşılıklı dizilmiştir.Kiremit şeklinde gayet sık dizilmiş olan yaprakların alt yüzü açık yeşil olup, stoma çizgileri taşımaz. Yaprak üst yüzeyi koyu yeşildir. Kuvvetli bir kokuya sahiptir. Çiçekleri monoiktir. Erkek çiçekler küçük, yuvarlak olup, dişi çiçekler küçük yumurta şeklindedir. Kozalakları derimsi serttir. Tohumlar mercimek şeklindedir.
Üretimi
Üretimi tohum ve çelikle olmaktadır. Aşı ile de üretim yapılabilir ancak pek kullanılmayan bir yöntemdir. Tohumlar erken ilkbaharda ekilmelidir. 4 derecede iki ay tohumlar katlanmalıdır. Yüzlek ekim yapılmalıdır. İkinci yılda şaşırtma yapılmalıdır. Çelikle üretimde ise, çelikler nisan ayında alınabildiği gibi eylül ekim aylarında da alınabilmektedir. Aşı ile de üretilebilir.
Ekolojik İstekleri
Ilıman iklim bitkisidir. Bol güneşli ortamlardan hoşlanmakla birlikte bazı türleri yarı gölgeyi sever. Nemli, kumlu ve kireçli topraklardan hoşlanır. Geçirgen toprakları sever.
Peyzajda Kullanımı
Açık alanlarda, park ve bahçelerde, mezarlık ve taş bahçelerinde tek, grup veya çit olarak kullanılabilir. Kent merkezlerinde rahatlıkla kullanılmaktadır. Çit bitkisi olarak, rüzgâr kıran olarak kullanılmaktadır. Budamaya dayanıklıdır.
Çit bitkisi olarak kullanılan türleri; Thuja occidentalis
Thuja plicata
Bodur formlu türler; Thuja occidentalis “ recurva nana” ( iğne yapraklı)
Thuja occidentalis “ ellwangeriana rheingold” ( iğne yapraklı)
Tek olarak kullanılan türler; Thuja plicata
Thuja occidentalis fastigiata
Önemli Türleri
Thuja occidentalis: Batı Mazısı
Yurdumuzda 20 m boya ulaşır. Kuzey Amerika ve Kanada ‘da doğal olarak yaşar. Konik bir tepe oluşturur. Piramit formludur. Genellikle birkaç gövdelidir. Dallar kısa, yatay duruşlu veya sarkık, uçları yukarı doğrudur. Yapraklar pul şeklindedir. Kozalaklar önce yeşil olgunlaştıkça kahverengi olur. Kozalaklar birinci yılda olgunlaşır. Tohumlar ince, dar ve yassıdır. Her kozalak pulunun altında iki tane tohum vardır. Ilıman iklimlerde, bol güneşli – yarı gölge yerlerde, kuru nemli topraklarda yetişir. Batağımsı ve soğuk yerlerde, derin ve gevşek balçık topraklarda da gelişebilir. Kısacası, toprak isteği bakımından seçici değildir. Kireçli topraklarda yetişir. Soğuğa dayanıklıdır. Dumanlı ve kirli havalı yerlerde pek kullanılmaz. Çit ve yeşil perde için uygundur. Budamaya yatkındır.
Thuja occidentalis: Batı Mazısı
Yurdumuzda 20 m boya ulaşır. Kuzey Amerika ve Kanada ‘da doğal olarak yaşar. Konik bir tepe oluşturur. Piramit formludur. Genellikle birkaç gövdelidir. Dallar kısa, yatay duruşlu veya sarkık, uçları yukarı doğrudur. Yapraklar pul şeklindedir. Kozalaklar önce yeşil olgunlaştıkça kahverengi olur. Kozalaklar birinci yılda olgunlaşır. Tohumlar ince, dar ve yassıdır. Her kozalak pulunun altında iki tane tohum vardır. Ilıman iklimlerde, bol güneşli – yarı gölge yerlerde, kuru nemli topraklarda yetişir. Batağımsı ve soğuk yerlerde, derin ve gevşek balçık topraklarda da gelişebilir. Kısacası, toprak isteği bakımından seçici değildir. Kireçli topraklarda yetişir. Soğuğa dayanıklıdır. Dumanlı ve kirli havalı yerlerde pek kullanılmaz. Çit ve yeşil perde için uygundur. Budamaya yatkındır.
1.JPG)
2.jpg)
3.jpg)
Resim : Thuja occidentalis
Thuja orientalis (Biota orientalis): Doğu Mazısı
İran, Çin, Japonya ve Kore ‘de doğal olarak yaşar. Ülkemizde 5 m boy yapar. Bol dallanma gösterir. Piramit formludur. Hızlı gelişme gösterir. Dallar yukarıya doğru yönelmiştir. Pul yaprakları sürgüne iyice yapışık durumdadır. Kozalaklar önce mavimsi olup olgunlaştıkça kahverengi olmaktadır. Ilıman iklimlerde, ışıkta, derin, gevşek balçık topraklarda iyi gelişir. Dona ve gölgeye dayanıklıdır. Saçak kök yapar. Budamaya ve biçim vermeye uygundur.
4.JPG)
5.JPG)
Resim : Thuja orientalis
Thuja plicata: Boylu Mazı
Güzel görünümlü hızlı büyüyen mazı türüdür. 1000 yıl yaşayabilmektedir. 30–60 m boya ulaşabilir. 3–4 m çap yapabilir. Sivri piramit yapıya sahiptir. Alt kısmı geniş, yukarıya doğru dallanan yapısı vardır. Sürgünleri çok uzun ve birbirine paralel, alt yüzleri açık- gri, stoma lekelidir. Gövde kabuğu kızıl renkli ve çatlaklıdır. Yapraklar üst kısmı parlak yeşil, alt kısmı ise mavimsi beyaz lekelidir. Kozalakları yazın yeşil, kışın kahverengidir. Kozalaklar bir yılda olgunlaşır. Tohum, çelik ve aşı ile üretilmektedir. Serin iklimden hoşlanır. Derin ve serin humuslu topraklarda, yüksek hava nemi olan yerlerde iyi gelişir. Hızlı büyür.
6.JPG)
7.jpg)
Resim : Thuja plicata
Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Kırmızı örümcek, kabuklu bit en çok görülen zararlılardır. Karaleke en çok görülen Hastalıklar arasındadır.
Thuja plicata: Boylu Mazı
Güzel görünümlü hızlı büyüyen mazı türüdür. 1000 yıl yaşayabilmektedir. 30–60 m boya ulaşabilir. 3–4 m çap yapabilir. Sivri piramit yapıya sahiptir. Alt kısmı geniş, yukarıya doğru dallanan yapısı vardır. Sürgünleri çok uzun ve birbirine paralel, alt yüzleri açık- gri, stoma lekelidir. Gövde kabuğu kızıl renkli ve çatlaklıdır. Yapraklar üst kısmı parlak yeşil, alt kısmı ise mavimsi beyaz lekelidir. Kozalakları yazın yeşil, kışın kahverengidir. Kozalaklar bir yılda olgunlaşır. Tohum, çelik ve aşı ile üretilmektedir. Serin iklimden hoşlanır. Derin ve serin humuslu topraklarda, yüksek hava nemi olan yerlerde iyi gelişir. Hızlı büyür.
6.JPG)
7.jpg)
Resim : Thuja plicata
Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Kırmızı örümcek, kabuklu bit en çok görülen zararlılardır. Karaleke en çok görülen Hastalıklar arasındadır.
Kaynak :http://www.megep.meb.gov.tr