Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Plantae
Bölüm: Pinophyta
Sınıf: Pinopsida
Takım: Pinales
Familya: Cupressaceae
Cins: Chamaecyparis
Genel Özellikleri
Yaz kış yeşil, yüksek boylu ağaç veya çalı formundadır. Değişik formları olduğu gibi değişik renkte pul yapraklara sahiptir. Servilere çok benzerler. Ancak bu bitkilerin kozalakları daha küçüktür ve birinci yılda olgunlaşmaktadır. Kozalak pullarının altında 1–3 adet tohum bulunur. Yaprakları pul şeklindedir. Yaprakları genellikle dalcıklarda dört sıra hâlinde karşılıklı dizilmiştir. Bazı kültür formlarında yapraklar iğne şeklinde, bazılarında ise hem iğne hem de pul yapraklar bir aradadır. Çiçekler tek evciklidir. Erkek çiçekler uzun yumurta şeklinde, dişi çiçekler ise yuvarlaktır.
Üretimi
Tohum ve çelikle üretilirler. Aşı ile de üretilmektedir. Tohumlar toplandıktan sonra sıcak bir odada ( 32 – 40 derecede ) kurutulur. Katlamaya bırakılır. İlkbaharda ekilir. Çelikle üretim de genellikle ekim ayında yapılır. Aşı ile üretimde ise aşı mart veya ağustos ayında yanaştırma aşı olarak yapılmalıdır. Anaç ve kalem aynı kalınlıkta olmalıdır. Bunun için genellikle iki yıllık anaçlar kullanılır.
Ekolojik İstekleri
Yarı gölge veya güneşli alanlardan hoşlanır. Nispi nemin yüksek olduğu yerleri sever. Süzek, kumlu topraklarda iyi gelişim gösterir. Rüzgârlardan olumsuz etkilenir. Bunun yanında bazı türler kurak şartları tercih ederken bazıları bataklıktan bile hoşlanırlar.
Peyzajda Kullanımı
Park ve bahçelerde tek tek ya da gruplar hâlinde kullanılmaktadır. Kapta yetiştirmeye uygundur. Yer olmadığı zaman beton büyük saksılarda yetiştirilebilir. Çit bitkisi olarak kullanıldığı gibi bodur olanları kaya bahçelerinde hareketlilik sağlamaktadır.
Önemli Türleri
Chamaecyparis lawsoniana: Lavson Yalancı Servisi
Kuzey Amerika’da doğal olarak yetişmektedir. 50 – 60 m boylanır. Dalları kısa ve çevrel olarak çıkar. Dal uçları ve tepesi sarkıktır. Gövde kabuğu kırmızı kahverengi ve çatlaklıdır.Yapraklar yeşil veya gümüşi-gri renklidir. Pul yaprakların altında beyaz renkte X şeklinde çizgiler bulunur. Kozalakları boldur, yuvarlaktır. Önce mavimsi renkte olup olgunlaştıkça kahverengine dönerler. Sonbaharda tohumlar olgunlaşır. Dona duyarlıdır. Fazla güneşi ve soğuğu sevmez. Zengin toprakları sever. Deniz iklimli yerlerde ve yarı gölge alanlarda iyi yetişmektedir. Kök mantarlarından zarar görür. Tohum, çelik ve aşı ile üretilir.
Resim : Chamaecyparis lawsoniana
Chamaecyparis nootkatensis : Nutka Yalancı Servisi
30 – 40 m boylanmaktadır. 2 m çap yapabilir. Gövdenin dip kısmı kalındır. Kabuğu kahverengi- gri renklidir. Yırtılmış plakalar hâlindedir. Ana dallar yaygın sık ve sarkık durumdadır. Dallar gövdeye yatay birleşir ve yukarı doğru kıvrılır. Tepe sürgünü dik, dalcıklar dört köşelidir. Sürgünleri sarkık, koyu yeşil pul yaprakları dört köşeli, beyaz işaretli ve yağ bezleri yoktur. Serin deniz ikliminden hoşlanır. Gölgeye dayanıklıdır. Hava ve toprak nemini sever. Kumlu ve killi topraklarda iyi yetişir. Soğuklara karşı dayanıklıdır. Dona dayanıklıdır. Tohum, çelik ve aşı ile üretilir. Dekoratif bir bitki olduğu için genellikle tek olarak kullanılır.
Kuzey Amerika’da doğal olarak yetişmektedir. 50 – 60 m boylanır. Dalları kısa ve çevrel olarak çıkar. Dal uçları ve tepesi sarkıktır. Gövde kabuğu kırmızı kahverengi ve çatlaklıdır.Yapraklar yeşil veya gümüşi-gri renklidir. Pul yaprakların altında beyaz renkte X şeklinde çizgiler bulunur. Kozalakları boldur, yuvarlaktır. Önce mavimsi renkte olup olgunlaştıkça kahverengine dönerler. Sonbaharda tohumlar olgunlaşır. Dona duyarlıdır. Fazla güneşi ve soğuğu sevmez. Zengin toprakları sever. Deniz iklimli yerlerde ve yarı gölge alanlarda iyi yetişmektedir. Kök mantarlarından zarar görür. Tohum, çelik ve aşı ile üretilir.
Resim : Chamaecyparis lawsoniana
Chamaecyparis nootkatensis : Nutka Yalancı Servisi
30 – 40 m boylanmaktadır. 2 m çap yapabilir. Gövdenin dip kısmı kalındır. Kabuğu kahverengi- gri renklidir. Yırtılmış plakalar hâlindedir. Ana dallar yaygın sık ve sarkık durumdadır. Dallar gövdeye yatay birleşir ve yukarı doğru kıvrılır. Tepe sürgünü dik, dalcıklar dört köşelidir. Sürgünleri sarkık, koyu yeşil pul yaprakları dört köşeli, beyaz işaretli ve yağ bezleri yoktur. Serin deniz ikliminden hoşlanır. Gölgeye dayanıklıdır. Hava ve toprak nemini sever. Kumlu ve killi topraklarda iyi yetişir. Soğuklara karşı dayanıklıdır. Dona dayanıklıdır. Tohum, çelik ve aşı ile üretilir. Dekoratif bir bitki olduğu için genellikle tek olarak kullanılır.
Resim : Chamaecyparis nootkatensis
Chamaecyparis pisifera : Japon Yalancı Servisi
Anavatanı Japonya olmakla birlikte ülkemizde de yetişmektedir. 30 m boy yapabilir. Geniş konik biçimde bir yapıya sahiptir. Gövde kabuğu kırmızı kahverengidir. Dallar gövdeye yatay olarak çıkar. Sürgünleri yassı, uçları sarkıktır. Dalcıklar aşağıya doğru yönelmiştir. Yaprakların üstü yeşil, altı belirgin olarak “x” işareti ile çizgilidir. Kozalakları 5–6 mm çapında kahverengidir. Dona dayanıklıdır. Ilıman ve rutubetli iklimi sever. Kışa dayanıklıdır. Hızlı büyür. Yaz kurağından etkilenir. Budamaya yatkındır. Tohum, çelik ve aşı ile üretilir. Ancak en çok çelikle üretimi yapılır.
Chamaecyparis pisifera : Japon Yalancı Servisi
Anavatanı Japonya olmakla birlikte ülkemizde de yetişmektedir. 30 m boy yapabilir. Geniş konik biçimde bir yapıya sahiptir. Gövde kabuğu kırmızı kahverengidir. Dallar gövdeye yatay olarak çıkar. Sürgünleri yassı, uçları sarkıktır. Dalcıklar aşağıya doğru yönelmiştir. Yaprakların üstü yeşil, altı belirgin olarak “x” işareti ile çizgilidir. Kozalakları 5–6 mm çapında kahverengidir. Dona dayanıklıdır. Ilıman ve rutubetli iklimi sever. Kışa dayanıklıdır. Hızlı büyür. Yaz kurağından etkilenir. Budamaya yatkındır. Tohum, çelik ve aşı ile üretilir. Ancak en çok çelikle üretimi yapılır.
Resim : Chamaecyaparis pisifera
Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zaralılar
Kırmızı örümcek, kabuklu bit, kın kanatlılar en çok görülen zararlılardır. Karaleke en çok görülen hastalıklar arasındadır.
Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zaralılar
Kırmızı örümcek, kabuklu bit, kın kanatlılar en çok görülen zararlılardır. Karaleke en çok görülen hastalıklar arasındadır.
Kaynak :http://www.megep.meb.gov.tr